Najwięcej przypadków nielegalnego zatrudnienia wykryto w sektorze handlu, przetwórstwa przemysłowego i budownictwa. Z kolei w układzie procentowym do nieprawidłowości najczęściej dochodzi w przedsiębiorstwach oferujących usługi zakwaterowania i gastronomiczne (ponad 12,6% osób zatrudnionych było z naruszeniem przepisów) oraz transportu i magazynowania (12,0%).
Zdaniem urzędników PIP w Polsce, pomimo zmienionej sytuacji na rynku pracy (niskie bezrobocie, brak rąk do pracy), nadal panuje przyzwolenie na zatrudnienie w szarej strefie. Pracodawcy chcą w ten sposób zaoszczędzić na podatkach i obciążeniach z tytułu składek ZUS.
W zasadzie za tego typu działania obwinia się pracodawców, jednakże należy pamiętać i o tym, iż korzyści odnoszą też pracownicy, otrzymując do ręki wyższe wynagrodzenie. Tak więc korzyści z pracy na czarno dotyczą obu stron stosunku pracy.
Urzędnicy PIP wskazują, iż jedną z przyczyn takiego stanu jest też niedostosowanie przepisów do obecnych realiów życia gospodarczego. Przykładowo, z chwilą ujawnienia przypadku pracy bez umowy, pracodawcy wskazują, iż zawarli wczoraj lub dziś umowę zlecenia, która jako umowa cywilnoprawna nie musi mieć formy pisemnej i na zgłoszenie do ZUS jest 7 dni (to tak zwany syndrom pierwszej dniówki).
Jeszcze innym sposobem obchodzenia przepisów jest zatrudnianie pracowników formalnie na część etatu, gdy tymczasem podwładny wykonuje zadania w pełnym wymiarze. Częstokroć prowadzona jest też podwójna ewidencja czasu pracy. Jedna formalna (choćby bez nadgodzin), będąca podstawą do odprowadzania składek i podatków oraz druga, dla potrzeb rzeczywistego rozliczenia się z pracownikiem.
Kolejnym sposobem obchodzenia przepisów prawa pracy jest zatrudnianie pracownika w przedsiębiorstwie macierzystym na część etatu i dodatkowo u podwykonawców na podstawie umów cywilnoprawnych. Pracownik w ten sposób otrzymuje wynagrodzenie z wielu źródeł.
W zakresie cudzoziemców, PIP najczęściej ujawniała przypadki braku zezwolenia na pracę (oczywiście w sytuacji, gdy było ono wymagane). Zdaniem urzędników, winne temu są zawiłe procedury, gdyż obcokrajowcy muszą przedstawiać wiele dokumentów, a już przykładowo nieczytelny podpis pracodawcy (choć na dokumencie jest też jego pieczątka), bywa powodem odrzucenia wniosku o przedłużenie zezwolenia. Ponadto cała procedura trwa niezwykle długo, a trzeba mieć na uwadze, iż w głównej mierze dotyczy pracowników o deficytowych na polskim rynku zawodach. I to napędza szarą strefę.
Czy ta sytuacja poprawi się w mijającym już roku?
Wzrost zainteresowania pracą na czarno wynika wprost z sytuacji na rynku, gdzie nastąpił (a w przyszłym roku nadal będzie postępował) szybki wzrost płacy minimalnej. Z jednej strony mamy do czynienia z rynkiem pracownika, gdy to właśnie on coraz częściej może dyktować warunki zatrudnienia. Z drugiej jednak strony mamy pracodawców, którzy nie mają środków finansowych na zaspokojenie żądań pracowników. I w tej sytuacji rozwiązaniem jest praca na czarno, gdyż obie strony oszczędzają na daninach publicznych. Warto sprawdzić ile wyniesie Twoje wynagrodzenie w przypadku pracy legalnej. Można do tego użyć specjalnego kalkulatora wynagrodzeń netto brutto
Należy się zatem spodziewać, iż przyszłoroczny wzrost płacy minimalnej, jak i zapowiedzi kolejnych, skokowych wzrostów w latach następnych, tę sytuację jeszcze pogłębią, coraz szerzej otwierając szarą strefę na rynku pracy.
Innym czynnikiem, który mógł mieć wpływ na wzrost ilości pracowników pracujących na czarno, jest zmiana przepisów, która miała miejsce w dniu 1 września 2016 roku. Otóż od tej daty pracodawcy muszą potwierdzać na piśmie umowę o pracę jeszcze zanim dopuszczą zatrudnionego do wykonywania obowiązków. Wcześniej należało tego dopełnić najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. To mogło mieć wpływ na statystyczny wzrost ujawnianych przypadków nielegalnego zatrudnienia.
Tekst zewnętrzny, artykuł sponsorowany
Czytelniku pamiętaj:
Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi poradnika w rozumieniu prawa. Zawarte w nim treści mają na celu dostarczenie ogólnych informacji i nie mogą być traktowane jako fachowe porady lub opinie. Każdorazowo przed podejmowaniem jakichkolwiek działań na podstawie informacji zawartych w artykule, skonsultuj się ze specjalistami lub osobami posiadającymi odpowiednie uprawnienia. Autor artykułu oraz wydawca strony nie ponosi żadnej odpowiedzialności za ewentualne działania podejmowane na podstawie informacji zawartych w artykule.
